Bu akşam gökyüzü bambaşka bir Mavi Ay’a ev sahipliği yapacak

TM Dijital Haber Merkezi

Son yıllarda, insanlar Mavi Ay ismini iki farklı türde Ay için kullanıyorlar. Birisi, bir takvim ayında yaşanan iki dolunaydan ikincisi; diğeri ise bir astronomik mevsimde yaşanan dört dolunayın üçüncüsüdür.

Astronomik mevsimler, gün dönümleri, en uzun gün ve en uzun geceye göre belirleniyor. Yani bildiğimiz anlamdaki mevsimlere benzer olsalar da her zaman örtüşmüyorlar.

Astronomik mevsimlerde normalde üç dolunay bulunuyor ancak güneş takvimi ve ay takvimi arasındaki farktan dolayı bazı mevsimler dört mavi aya ev sahipliği yapıyor. Bu olay, normalde karşılaştığımız mavi aydan daha nadir olarak gerçekleşiyor.

2018 yılında iki Mavi Ay yaşandı; biri 31 Ocak, diğeri ise 31 Mart. Her ikisi de tek bir takvim ayı içinde kalan iki dolunayın ikincisiydi.

YALNIZCA İSMİ “MAVİ”

Mavi Ay’ların yalnızca ismi mavidir. Bir sonraki Mavi Ay'ın da sadece adında "mavi" olacak, ancak bunun için kurallar biraz farklı. 18 Mayıs 2019 tarihli Mavi Ay, mevsimlik bir Mavi Ay; yani bir mevsimde yaşanan dört dolunayın üçüncüsü olacak.

Maine Farmer’ın Almanak’ına göre, bir mevsimde dört dolunay varsa üçüncü dolunay Mavi Ay olarak adlandırılabilir. Bu tanım gereği 21 Kasım 2010’da, 20-21 Ağustos 2013’te, 21 Mayıs 2016’da bir mevsimsel Mavi Ay yaşandı. Gelecek mevsimsel Mavi Ay ise 18 Mayıs 2019'dur.

PEKİ, İSMİ NEDEN MAVİ AY?

Mavi Ay olarak nitelendirilen bu Ay'da, Ay mavi olmaz. Güneş takvimi içerisinde gerçekleşen 13. dolunay evresine verilen geleneksel bir addır.

12 aylık güneş takviminde gerçekleşen 13. dolunay, yani bir ay içerisinde görülen 2. dolunay oluyor.

Adını, İngilizce’de eski bir terim olan ve “ihanet eden” anlamına gelen “belewe” sözcüğünün zaman içerisinde “blue” yani mavi sözcüğüne dönüşmesinden alan bu kültürel olgu, bir yılda 12 dolunay beklenirken gerçekleşen 13. dolunayın takvime “ihanet” ettiğine gönderme yapar.

Sky&Telescope dergisinin Mart 1946 sayısı, genel kabul gören gerçek tanımı alıp (yanlış anlayarak) bir ayda gerçekleşen ikinci dolunaya ilgi çekmek üzere “Mavi Ay” demiştir.

AY HİÇ MAVİ GÖRÜNMEZ Mİ?

Ay ancak çok özel durumlarda, yanardağ patlamaları gibi yeryüzünün atmosferinin parçacık yoğunluk, boyut ve yapısını kısa sürelerle değiştiren doğa olayları sonrası “mavimsi” bir renkte görülebilir.

Bu arada, 18 Mayıs’ta göreceğiniz Ay mavi görünmeyecek. Sosyal mecralarda göreceğiniz fotoğraflardaki mavi renkli aylar, özel mavi kamera filtreleri kullanılarak veya Photoshop gibi bir programdan geçirilmiş olduğundan mavi olacaktır.

Örneğin haberimizde kullanılan ve hızlı hareket eden bulutlar arasındaki ayın bu fotoğrafı, Jv Noriega tarafından özel filtreler kullanılarak oluşturuldu.

TÜRKİYE'DEN İZLENEBİLECEK Mİ?

Hava muhalefeti olmayan bölgelerde Türkiye'nin her yerinden izlenebilecek olan dolunay, 19:30'da (İstanbul) doğu yönünden doğacak ve güney yönüne doğru yavaş yavaş yükselecek. Gece 12'den sonra güney yönünde tepe noktasına ulaşan dolunay, sabah 05:40'da güneybatı yönünden batacak.