Ayı (4)

“Uluslararası ilişkilerde ebedi dostluklar yoktur, ebedi çıkarlar vardır” kuralını dünyada en iyi işletenler İngilizler ve Ruslardır. “Zor ülkelerde kolay diplomat ve politikacılar, kolay ülkelerde de zor diplomat ve politikacılar vardır” kuralı yine Ruslar ve İngilizler tarafından iyi işletilmiştir. 

Ruslar ve İngilizlerin dünya coğrafyasının önemli bir bölümünde bir birini destekleyen ilişkileri olmuştur. Rus aklı ve İngiliz aklı, sıkı stratejik işbirlikleri kurmuş, Osmanlı bu iki aklın makası ile kesilip, biçilip doğranmış, imparatorluğun güneyi İngilizlerce, kuzeyi de Ruslarca paylaşılmıştır. 

“Devletinizin gücü, istihbaratınızın gücü kadardır” kuralını yine bu iki güç optimal şekilde kullanmıştır. Yine İngilizler, Rus akademik ve istihbari kompleksinin etnik, dini ve askeri üretimlerinden, Ruslar da İngilizlerin küredeki her yere uzanan kollarından iyi yararlanmıştır. Her iki gücün de istihbari yetenekleri üst düzeydedir. Zaman zaman Ruslarla İngilizler belli coğrafyalarda çatışsalar da karşılıklı çıkara yönelik işbirlikleri oldukça niteliklidir. 

Rus devlet aklının en temel özelliklerinden biri de hangi uluslararası ve ulusal aktörleri ne zaman karşısına alacağını bilmedeki ustalığı ve zamanlama becerisidir. Bunlar devlet hafızası ve istihbaratının etkin kullanımı ile ilgilidir. İngilizlerin de bu hususta uluslararası bir üne sahip oldukları konusunda tartışma yoktur. 

Rusya bugün de çok önemli bir stratejik akılla dünya siyasetini ve ekonomisini etkilemektedir. 10 farklı saat diliminin kullanıldığı muazzam büyüklükteki coğrafyasının tüm avantajlarını kullanmakta zorlansa da Rusya için de “üzerinde güneş batmayan ülke” nitelemesi kullanılabilir ve kullanılmaktadır. 

Rus edebiyatı toplumsal analiz ve süreçlerin analizleri konusunda geniş bir veri tabanı sunmakta ve Rus yazarların toplumsal ve siyasal süreçlerle, kitle ve birey psikolojisi ile ilgili üretimleri istihbarat teşkilatlarına yeni teknikler ve esinlemeler sağlamaktadır ve bu anlamda gerçekten tam bir klasiktirler. 

İngiliz felsefecileri ve edebiyatçıları da uluslararası ilişkiler dünyasında ciddi şekilde izlenirler. Onların da yaklaşım, analiz ve teknikleri; istihbarat, diplomasi, askerlik ve ekonomide etkin şekilde kullanılır . İngiliz ve Rus entellektüel dünyası birlikte incelendiğinde iki ülkenin dünyada dayandıkları kültürel arka planı ihmal etmek mümkün değildir. 

Doğu’nun ve Batı’nın entellektüel ortak kümesinin bu iki ülke tarafından bu kadar etkin kullanılması onların diplomatik, antropolojik, istihbari ve askeri başarısını anlamamızı sağlamaktadır. Bu anlamda İngiliz ve Rus mütefekkirler birer hazine vasfını hala korumaktadır. 

Batı’nın entellektüel dünyası analiz edildiğinde Alman, Fransız, İngiliz ve Rus başarılarının tesadüfi olmadığı ortadadır. Batılıların yaptığı aslında basittir: Türklerin ve İslam coğrafyasının yükselişini sağlayan Türk-İslam mütefekkir ve devlet adamlarını iyi etüd ederek kendilerine uyarlamak ve elde ettikleri bilimi kullanarak devletlerini kuvvetlendirmektir. 

İngilizler bu konuda büyük gayret sarfetmişler, Ruslar ise içlerindeki ve komşu coğrafyalardaki egemen Türkler tarafından itilip kakılan, kıymeti bilinmeyen mütefekkirlere, bilim insanlarına ve sair elite, ama kesinlikle darbeci ve devlet düşmanı olmayanlara, kapılarını açarak ve rasyonel bir ortaklık kurarak müthiş birikimi değerlendirmişlerdir. Bütün bunlarla birlikte iki gücün de ciddi sorunları bulunmakta ve bunları aşmakta zorlanmaktadırlar. 

Uluslararası ilişkiler asansörünün hangi ülkeleri ve insanları yükselmek için aşağı iteceği ve bu aşağı inenlere karşılık hangi devletlerin ve aktörlerin yukarı çıkacağı henüz netleşmiş değildir. Bunu netleştiren, netleştirecek olan da devletlerin ve milletlerin kollektif ve bireysel eforlarıdır. 

İngilizlerin İngiliz Milletler Topluluğu’nu, ekonomik, siyasal, dini, toplumsal ve teknolojik istihbaratını ne kadar etkin ve akıllı kullanacağı merakla izlenmektedir. Rusların da Doğ’unun tüm bilimsel, kültürel mirasını ne kadar etkin, bilim  ve teknolojiyi ve elindeki stratejik ürünleri ne kadar akıllıca kullanacağı merak konusudur. (bitti)