Genetik bilimi ve gelecek (2)

Keloğlan ve Korkuluk masalı, hem genetik bilimine hem de yapay zekâya aynı anda güzel bir örnektir. Masal, Miladi 600'de Musul'da yaşanmış bir olaya dayanmaktadır. Arap asıllı İshak adında bir adam, Osman isminde ünlü bir büyücünün bahçedeki korkuluğu adam gibi çalıştırdığını görür, konuyu Musul Valisi’ne iletir, Osman tutuklanır, hadise halka mâlolur. Olay, ölüme çarenin dışında pek çok şeyi başarmış insanın cansız varlıklara can verebileceğine (robot) güzel bir delildir.

Bu masalda, günümüz dünyasının uluslararası karanlık güçlerini temsil eden Cadı ve bunun arkasındaki “organize güç” Kara Vezir, bir miktar para ve makam karşılığında neye hizmet ettiğini sorgulamayan askeri, akademisyeni, yazarı, mühendisi vb. temsil eden Huysuz ve Uzun'u denizden mercan toplamaya gönderir.

Adalet ve iyiliğin temsilcisi Bilgecan Dede deney yaparken patlama olur, yanındaki Keloğlan'ın gözleri geçici olarak bozulunca dede ona bir gözlük yapar. Bu gözlük sayesinde görmesi normale dönen Keloğlan anasının yanına gider, bahçede çapa yaparken bir ara şöyle der: “Ana, düşünsene… Şu korkuluk öyle dikileceğine, bize yardım etse, biz de şu gölgede dinlensek, ne güzel olur.”

Karanlık güç Cadı, Huysuz ve Uzun'un az bir para karşılığında hayatlarını riske atarak getirdiği kırmızı mercanlardan bir çift göz merceği yapar ve gözlük olarak, bir köylüye yaptırdığı korkuluğa takar, korkuluğu kendisine itaat eden, güçlü ve hızlı, yapay zekâ sahibi bir robot haline getirir.

Cadı, Huysuz ve Uzun’u da yanına alarak, günümüz dünyasının askeri-ekonomik-istihbari ve bilimsel büyük oluşumlarını temsil eden yapay zekâ sahibi korkuluğuyla Bilgecan Dede'nin evine baskına gelir. Çalınan kapıyı açan Bilgecan karşısında canlı korkuluğu görünce şaşırır. O’nun bu şaşkınlığı Cadı ve hizmetkârlarını pek keyiflendirir.

Cadı’nın “yakala” emri üzerine korkuluk hareket geçer ve Bilgecan Dede’yi kucaklayıp havaya kaldırır. Bilgecan kurtulmak için uğraşır ama nafile. Eli-kolu Huysuz ve Uzun tarafından bağlanır. Cadı’nın emri üzerine korkuluk, gözcülük yapmak üzere evin çatısına çıkar. Cadı ve iki askeri de, kütüphanede, Bilgecan'ın Cadı’nın güçlerini engelleyen formülünü (bilimsel sırları) aramaya başlarlar.

Bu sırada olanlardan habersiz olarak Bilgecan Dede'yi ziyarete gelen Keloğlan da, korkuluğa yakalanır ve Bilgecan Dede’nin yanına getirilir. Korkuluk tarafından sıkıca tutulmaktadır. İçeride Uzun ve Huysuz'un sakarlıkları yüzünden korkuluğun gözünden gözlük yere düşer ve göremez olur, Keloğlan kurtulur. Korkuluk, Keloğlan’ı yakalamaya çalışırken Cadı ve Huysuz'a yanlışlıkla zarar verir.

Cadı, gözlüğü tekrar korkuluğa takar. Görmeye başlayan korkuluk Keloğlan'ın peşinden çatıya çıkar, onu orada yakalar. İtiş-kakış sırasında Keloğlan, korkuluğun gözlüğünü alır ve aşağıya atar. Korkuluk görmediği için çatıda oradan oraya çarpmaya başlar, bu sırada Keloğlan da kucağındadır. Keloğlan'ın aklına Bilgecan Dede'nin verdiği gözlük gelir ve cebinden çıkarıp korkuluğa takar. Korkuluk tekrar görmeye başlar ama gözlük (yazılım-program) değişince bakışı da değişmiş, başka birisi olmuştur, huyu da düzelir, artık iyiliğin yanındadır. Çatıdan aşağı iner, Cadı ve hizmetçilerine unutamayacakları bir ders verir. Korkuluk, Keloğlan’ın “iş yapan korkuluk” hayalinden haberdar olmalı ki, Keloğlan’ın annesinin bahçesine gider, bir adam gibi tüm işleri yapar, ayrıca bahçedeki kırık korkuluğu da tamir eder. Bu, bugün gerçekleştirilmiş olan “robotların robot üretmesi” değil midir? Korkuluğun, Keloğlan’ın hayalinden haberdar olması da, Yapay Zekâ değil midir? Konuyu daha iyi anlamak için kısa filmi izlemekte fayda var: https://www.youtube.com/watch?v=s7QD-IhpEIo)

Mitoloji ve masallarımızla “hayal mahsulü” diye alay edenler var. İnsan mümkün olmayanı hayal edemez. Yapay Zekâ ve Genetik biliminin ilgilendiği tüm konular, mitolojimizde, hikâyelerimizde, masallarımızda apaçık var. Ancak bizim “masal” deyip hafife aldığımız bu olgular, bugün Batı’da bilimsel gerçeklere dönüşüyor, yakında karşımıza dikilecekler.

(Yarın devam edelim)