Romatizmadan korunmak mümkün

Artritin (arthritis) kelime anlamı, eklemdeki yangılı (inflamasyon) durumdur. Artrit; yangı, ağrı, sertlik, kızarıklık ve şişliği bir arada bulunduran tıbbi bir terimdir. Çocuklar da dahil olmak üzere her yaştan insanı etkileyebilir. Yaşla birlikte artritin görülme sıklığı da artmaktadır, her 5 hastadan yaklaşık 3’ü, 65 yaşın altındadır. Vücudumuzun hareket etmesini sağlayan kaslar, kemikler, eklemler ve bu yapıları birleştiren bağlarda öncelikle ağrı ve hareket kısıtlılığına, bazen de şişlik ve şekil bozukluğuna neden olan hastalıklara, genel olarak romatizma adı verilir. 

Çocuklarda da olur 

Romatizma tek bir hastalık değildir. 200'e yakın hastalık bu sınıfa girer. Eklem romatizmaları (osteoartrit, romatoid artrit), yumuşak doku romatizmaları (fibromiyalji, boyun ağrısı, bel ağrısı) ve kemik erimesi (osteoporoz) bunlar arasında en sık görülenleridir. Romatizmal hastalıklar genel olarak kadınlarda daha sık görülmekte ve yaş ilerledikçe sıklığı artmaktadır. Bununla birlikte, erkeklerde daha sık görülen gut, ankilozan spondilit ya da ön planda gençlerde görülen (örnek: sistemik lupus eritematozus) hastalıklar da vardır. Romatizmal hastalıklar çocukluk çağında da görülebilir. 

Hava sıcaklığı etkiler 

Artritte, eklemde inflamasyon bulunması ve sonuçta şişlik, sıcaklık artışı, ağrı, kızarıklık ve fonksiyon bozukluğunun varlığı sözkonusudur. Ancak bütün  artrit hastalarında eklemde kızarıklık bulunmaz; kızarıklık ani oluşan artritlere özgü önemli bir belirti olarak karşımıza çıkar. Artralji ise eklem ağrısını ifade etmek için doktorların kullandığı bir kelimedir. Ama artritin önemli bir belirtisidir. Artropatide sık karşılaşılan terimlerden biridir.  Artropati herhangi bir eklem hastalığını belirten genel bir terimdir. Eklemin iltihabi (artritler) ve dejeneratif (artrozlar) süreçleri, eklem romatizması ve bazı başka eklem hastalıkları (örneğin sinirsel merkezlerin ya da çevresel sinirlerin hastalıklarına bağlı gelişen eklem hastalıkları) bu terimin kapsamındadır.  

Tedavi çeşitleri 

Artrite bağlı eklem bulgularının en önemli belirtisi ağrıdır. Hasta ağrı açısından sorgulanırken; ağrının karakteri, yerleşim yeri, başlama özelliği ve ağrıyı etkileyen faktörler dikkatle sorgulanmalıdır. Gut artritinde ağrının kendine özgü özelliği vardır. Artritler, inflamatuar ve dejeneratif olmak üzere ikiye ayrılabilir. Özellikle inflamatuar tipteki artritler, eklem dışı tüm vucudu ilgilendiren şikayetlere neden  olabilir. Örneğin romatoit artritli bir hastada akciğer tutulumunun görülmesi, solunumsal sıkıntıların görülmesine neden olabilmektedir. 

Eklem kireçlenmesi 

Dejeneratif artritlere örnek teşkil eden eklem kireçlenmeleri eklemle sınırlı kalır, tüm vucudu ilgilendirebilecek şikayetlere neden olmaz.Bu iki grubun ayrımında, ağrının istirahat sonrası veya eklemi kullanmayı takiben ortaya çıkması, sabah tutukluğunun varlığı ve süresi, tutulan eklemler ve eklem bulgularına eklenen sistemik bulguların varlığı bize yol göstericidir. Dejeneratif artropatilerde, ağrı eklemin kullanımını takiben ortaya çıkar, sabah tutukluğunun süresi genellikle 15 dakikayı geçmez, yük binen eklemlerde görülür, tutulan eklemde genellikle sıcaklık artışı bulunmaz. 

Çeşitleri 

Romatizmal artrit 

Travmatik artrit 

Osteoartrit (eklem artriti) Kireçlenme 

Bakteriyel (mikrobik) artrit 

Kimyasal veya hormonal düzensizliğe bağlı artrit 

Gut artriti 

Hastanın değerlendirilmesi 

Her romatizmal hastalıkta tutulan eklemlerin yerleri farklılık gösterir. Romatoid artritli hastalarda el ve ayak parmakların uç kısımlarında  parmak ortası eklemlerde tutulumun olması hastalığın bir özelliği olup kireçlenme türü osteoartrit denilen artrit haslaığında  genellikle, bel, diz ve kalça eklemleri gibi vücudun yükünü taşıyan eklem tutulmaları ön plandadır. 

Şikayetlerin başlangıcı 

Artritleri akut (yeni oluşan) ve kronik ( 6 ayı geçen) olmak üzere ikiye ayırmak doğru bir yaklaşımdır. Eğer hastadaki artrit şikayetleri 6 aydan fazla bir zamandır varsa kronik artropatiler düşünülür. Romatoit artrit bu gruba örnek olarak verilebilir. Daha kısa sürede oluşan eklem şikayetlerinde  akut romatizmal ateş gibi akut olaylar akla gelmelidir. Bazen akut gut atağında olduğu gibi artrit, saatler içinde gelişebilir. 

Eklemlerin sayıları 

Tek eklem tutulmuş ise monoartrit, 2-4 sayıda eklem tutulumu varsa oligoartrit, 5 veya daha fazla sayıda eklem tutulumu var ise poliartrit olarak isimlendirilir. Her bir hastalıkta tutulan eklem sayısı farklılıklar gösterebilir. Romatoit artrit, poliartiküler hastalıklara, gut artriti monoartiküler, akut romatizmal ateş eklem romatizması oligoartiküler tutuluma örnek olarak verilebilir. 

Gezici tip artropatiler 

Gezici tip romatizma, artrit kelimesi ile, eklemlerin hastalığa katılma yaşlarının farklı olması tanımlanır. Akut romatizmal ateş eklem romatizması, erişkinlerde gonokoksik mikrobunun neden olduğu artritler, gezici tip artritlere örnek teşkil eder. 

Simetrik ve asimetrik tutulma 

Oligo ve poliartiküler eklem tutulumu olan hastalarda, eklemlerin simetrik veya asimetrik tutulumunun olup olmadığının değerlendirilmesi olayın hangi artrit türüne ait olabileceği konusunda bize önemli bilgi verir. Yani her iki diz ekleminin tutulması, her iki el bilek ekleminin tutulumu, simetrik tutulum olarak nitelendirilir. Romatoid artritte simetrik bir tutulum söz konusuyken, akut romatizmal ateş gibi eklem romatizmasında genellikle alt diz eklemlerinden birinde tutulum olması olağandır.