15 milyon emekliye çifte sevinç! Zamdaki 'kök maaş' ayrıntısı

Emekliye zam ve ikramiye, geçici işçiye kadro, sağlıkçılara iyileştirme, yüksek yargıya zam içeren yasa teklifi yarın Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşülecek. Hızlı bir şekilde yasalaşarak Cumhurbaşkanı'nın onayına gönderilecek. 1 Nisan'dan itibaren geçerli olmak üzere 15.6 milyon emeklinin bayram ikramiyesi yüzde 82 zamla 2 bin liraya çıkacak. Kök maaşı 7 bin 500 liranın altında olan emekliler ise, maaşları bu rakama ulaşana kadar yapılacak zamları, kök maaşlarına eklenecek şekilde alacak. İşte detaylar...

Ramazan ve Kurban Bayramı'nda toplamda 4 bin lira olmak üzere emeklilere 62.4 milyar lira ikramiye yatırılacak. Yasayla en düşük emekli aylığı 7.500 liraya çıkacak. Sadece bu tutarın altında aylık alan emekliler değil Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) yasası kapsamında aylık bağlanacaklar, dul ve yetimler de uygulamadan yararlanacak. Dul ve yetim aylığı alanlar da en düşük emekli aylığındaki artıştan hisseleri oranında yararlanacak. Emeklilere zamlı bayram ikramiyesi başta olmak üzere 18 maddelik yasa teklifindeki düzenlemelere ilişkin merak edilen bazı soruların yanıtları şöyle:

EN DÜŞÜK EMEKLİ AYLIĞINA YAPILAN ZAMDAN KAÇ KİŞİ YARARLANACAK, TEMMUZ ZAMMI DA YANSIYACAK MI?

Bugün itibarıyla 3 milyon 762 bin kişi 6.500 liranın altında, 8 milyon 139 bin kişi 7 bin liranın altında, 8 milyon 796 bin kişi 7.500 liranın, 9 milyon 898 bin kişi de 8 bin liranın altında aylık alıyor. Emekli aylıkları prime esas kazanç, çalışma süresine göre hesaplanıyor. Emekli aylıkları Ocak ve Temmuz aylarında enflasyon oranında artırılıyor. Yasayla birlikte aylığı 5.500 lira olanlar 7.500 lira almaya başlayacak. Bugün itibarıyla aylığı 7.500 lira olanların gelirinde bir değişiklik olmayacak. 1 Temmuz itibarıyla 15.6 milyon emekliye enflasyon oranında artış yapılacak. En düşük emekli aylığına da temmuz zammı kök aylık üzerinden yansıtılacak. Kök aylık 4 bin liraysa yüzde 40 zam varsayımı ile emeklinin aylığı 5.600 lira olacak ama 7.500 lira almaya devam edecek. Örneğin, bugün itibarıyla en düşük aylığı 6 bin 95 lira olan SSK'lılar (2000 öncesi işe başlayacak) temmuz ayında enflasyon zammının yüzde 40 olduğu düşünüldüğünde kök aylığı 8 bin 530 liraya yükselecek.

İŞSİZLİK SİGORTASI MAAŞI ALIP FAZLA VE YERSİZ ÖDEME YAPILAN KAÇ KİŞİNİN BORCU SİLİNECEK?

Bu kapsamda olan yaklaşık 60 bin kişi bulunuyor. 31 Aralık 2012 tarihi ve öncesi döneme ilişkin işsizlik ödeneğinden kaynaklanan fazla ve yersiz ödemelerden maddenin yürürlük tarihi itibarıyla tahsil edilmemiş olanlar silinecek.

EN DÜŞÜK AYLIK VE İKRAMİYEDE ARTIŞ DUL VE YETİM AYLIĞINA NASIL YANSIYACAK?

Dul ve yetim aylığı alanlar en düşük emekli aylığı ve bayram ikramiyesinden hisseleri oranında yararlanacak. Örneğin ölen kocasından yüzde 75 ve 4 bin 125 lira aylık alan yeni zamla 5.625 lira alacak. Bayram ikramiyeleri de hisseleri oranında yatacak. Eşi vefat eden ikramiyenin yüzde 75'i olan 1.500 lirayı alacak.

AYLIĞI 7.500 LİRANIN ALTINDA KALAN EYT'LİLER İKRAMİYE ZAMMINDAN YARARLANACAK MI?

Henüz yeni emekli olan vatandaşlar da bayram ikramiyesinden yararlanabilecek. EYT kapsamında mart ayında emeklilik başvurusunda bulunanlara 1 Nisan itibarıyla aylık bağlanacak. Aylık geliri 7.500 liranın altında olan EYT'liler de dâhil bütün emekliler bu artıştan yararlanacak. EYT'liler de diğer emekliler gibi 21 Nisan'da başlayacak Ramazan Bayramı öncesi bayram ikramiyelerini alabilecek.

BAYRAM İKRAMİYELERİ NE ZAMAN YATACAK, EMEKLİLER DIŞINDA KİMLER ALABİLİYOR?

Nisan ayı itibarıyla bayram ikramiyeleri 1.100 liradan 2 bin liraya çıkıyor. Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ikramiye ve aylık takvimini önümüzdeki günlerde açıklayacak. Bayram ikramiyelerinin 17-21 Nisan arasında yatırılması bekleniyor. Bayram ikramiyesi, emeklilerinin yanı sıra şehit yakınları, gaziler, ölüm aylığı alanlar, vazife ve harp malullüğü aylığı alan er ve erbaşlar, köy korucuları, şeref aylığı alanlar, şampiyon sporcular, terörden zarar gören siviller ve hayatını kaybedenlerin hak sahiplerine yatırılıyor.

GEÇİCİ İŞÇİLER KAMUDA KADROYA ALINACAK MI?

Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan yaklaşık 60 bin geçici işçi var. Altı aydan az çalıştırılan mevsimlik işler de var. Yasal düzenlemeyle kurumların ihtiyaçları, bakanlıkların izniyle 11 ay 29 gün çalıştırma imkânı getiriliyor. Çalıştıkları kurumun kadrolarında boşalma olduğunda da kurum ilan edecek. Geçici işçilere öncelik vermekle birlikte onları kadrolu işçi haline dönüştürmüş olacak. Yapılan düzenlemeyle geçici işçilerin kıdem tazminatı hakkı da olacak.

DOKTOR ÖZLÜK HAKLARI İLE YÜKSEK YARGIDA TAZMİNAT ORANLARINDA İYİLEŞME YAPILACAK MI?

Geçen yıl doktorların özlük haklarında iyileştirme yapılmıştı. Kamuda çalışan doktorlarla üniversite, Sağlık Bakanlığı hastanelerinde çalışan doktorlar arasındaki ücret farkı da ortadan kaldırılıyor. Yüksek hâkimlik tazminat oranları da artırılıyor. Yargıtay Birinci Başkanı, Danıştay Başkanı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Danıştay Başsavcısı, Yargıtay Birinci başkanvekilleri, Danıştay başkanvekillerinin aralarında yer aldığı yüksek yargı üyelerinin ek tazminat oranı artırılıyor.