BÖBREK DÜŞMANI BESİNLER

Röportaj: Yasemin İLAN

Kızartma, fast food, işlenmiş gıdalar ve kırmızı et aşırı tüketildiğinde hipertansiyona, bu hastalık da böbrek yetmezliğine neden olur. Aynı zamanda kafein ve asitli içecekler de böbreklerin baş düşmanıdır.

Böbrek vücutta oluşan atıkların atılmasından sorumlu olan organlarımızdan birisidir. Böbreğin süzme işlevinde gelişen bozulma ve bu bozulmanın sonucunda kanda üre düzeyinin yükselmesi böbrek hastalığı olarak tanımlanır. Böbrek fonksiyonlarındaki bozulma yapılan kan ve idrar tetkikleri ile belirlenir. Böbrek yetmezliği tanısı, böbrek boyutlarının ölçülmesi ve böbrek yetmezliğine neden olan durumun saptanması ile konulur. Yediğimiz besinlerin metabolizması sırasında ortaya çıkan artık maddeler, büyük oranda böbreklerimiz tarafından atılırlar. Böbreklerde süzme işleminin aksadığı hastalıklarda, besinlerimize özellikle dikkat etmemiz gerekmektedir. Aldığımız besinler vücudumuza metabolik yönden belirli bir yük getirmektedirler. Sosyal medya ve basında günlük aldığımız gıdalarla ilgili böbrek yetmezliğine iyi geldiği veya böbrek yetmezliğine sebep olduğu yönünde birçok yazıya denk geliyoruz. Konuyu işin uzmanı Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi Böbrek Nakli Kliniği Şefi Doç. Dr. Eyüp Veli Küçük'e sorduk. Doç. Dr. Eyüp Veli Küçük, bu şehir efsanesine dönüşmüş gıdaları tek tek ele alarak bizlere zararlarını anlattı.

1- Kırmızı etteki pürin zararlı

Kırmızı et bol miktarda pürin içermekte olup metabolizması ile ürik asit ortaya çıkar. Hayvansal proteinlerin sindirimi de daha zor olup ortaya çıkan ürik asit kırmızı et tüketimi fazla olduğunda artarak böbrek taşı oluşumuna zemin hazırlayarak böbrek yetmezliği oluşumuna yol açabilir. Yüksek miktarda hayvansal yağ tüketimi ateroskleroz ve damar hastalıkları oluşturarak hipertansiyona neden olabilir ve hipertansiyon da ilerleyen dönemlerde böbrek yetmezliğine neden olabilir. İşlenmiş gıdalar yüksek miktarda tuz ve koruyucu kimyasal içermektedir. Bu nedenle bu besinlerin tüketimi vücutta tuz oranının artışına tansiyon hastalıklarına neden olarak böbrek yetmezliğine zemin hazırlamaktadır.

2- Tuzun fazlası tansiyon nedeni

Tuzun fazla tüketimi vücutta tansiyon yüksekliğine neden olarak böbreklerde yüksek tansiyona bağlı hasar oluşumuna yol açarak böbrek yetmezliğinin ilerleyen dönemde nedeni olabilir.

3- Muzdaki potasyum tehlikeli

Muz içerdiği yüksek oranda potasyum miktarı ile böbreklerde potasyum atılması için gereken yükü artıracağından çok miktarda tüketimde böbreklerde zararlı etkilere neden olabilmektedir. Bu nedenle fazla miktarda muz tüketimi böbrek hastalarına önerilmez ve böbrek fonksiyonlarını korumak için muzun yüksek miktarda tüketiminden kaçınılması gerekmektedir.

4- Avokado fosfor dolu

Avokado içerdiği yüksek miktarda potasyum ve fosfor ile böbrekler için elektrolit dengesi sağlamada yük oluşturarak yüksek miktarda tüketimi böbrek hastalığı riskini artırır ve böbrek hastalarında da kısıtlanması gerekmektedir.

5- Tam buğday ekmeği düzenli tüketilmemeli

Tam buğday ekmeği içerdiği yüksek miktarda fosfor ve potasyum ile böbrek hastalığı olanlarda yüksek miktarda tüketilmesi önerilmez. Fazla miktarda tüketimi son evre böbrek hastalığına gidişe neden olabilmektedir.

6-Sigara oksidatif strese neden olur

Sigara kullanımı damar hastalıklarına, damarlarda ateroskleroza, oksidatif strese neden olarak hipertansiyona neden olur. Hipertansiyon da böbrek yetmezliğinin en sık nedenlerinden olup sigara kullanımı böbrek yetmezliğine zemin hazırlamaktadır.

7- Asitli içecekler şeker yüklemesi yapar

Kola gibi yüksek şekerli gazlı içecekler içerdikleri yüksek şeker miktarı ile şeker hastalığı ve damar hastalıkları, obezite gibi hastalıklara zemin hazırlamaktadırlar. Bu içeceklerin ve besin maddelerinin tüketiminin neden olduğu bu sağlık sorunları ilerleyen dönemlerde böbrek hastalığını ve böbreklerde yetmezlik gelişimine neden olmaktadır. Bu yüzden böbrek sağlığının korunması için, bu gibi gıdaların tüketimi sınırlanmalıdır.

8- Kafein böbrek taşı oluşumuna zemin hazırlar

Yüksek miktarda kafein alımı kan basıncını yükseltmekte, böbrekte kalsiyum taşı oluşumuna zemin hazırlamakta ve böbrek hastalığı yaratarak yüksek dozlarda alındığında idrarda protein kaçağına neden olmaktadır. Kan basıncı yüksekliği de böbrek hastalığı ve proteinüriye yol açabilmektedir.

9- Kızartmaların doymamış yağ oranı yüksek

Kızartmalar yüksek miktarda doymamış yağ içeriği nedeniyle vücutta oksidatif stresi artırarak damar hastalıklarına ve hipertansiyona zemin hazırlamaktadır. Fast food tipi gıdalar da obezite, damar hastalığı gibi sorunlara neden olarak ilerleyen dönemlerde böbrek yetmezliği gelişimine neden olan ve beslenme listesinden çıkarılması önerilen besinlerdendir.

Nakilde başarılı ve donanımlıyız

Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de böbrek yetmezliği sıklıkla görülmekte ve her geçen gün bu hastalarımızın daha rahat bir şekilde hayatlarına devam edebilmeleri için böbrek nakline olan ihtiyaç artıyor. Doç. Dr. Eyüp Veli Küçük, "Ülkemiz gerek böbrek yetmezliğinin medikal tedavisinde gerekse cerrahi olarak böbrek naklinde oldukça başarılı ve donanımlıdır. Avrupa'da canlıdan canlıya böbrek nakli yapma sayılarında, ülkemiz zirvede yer alırken, kadavradan nakillerde istenilen sayılara ulaşılamamıştır. Bu fırsatla organ bağışının önemini bir kez daha hatırlatalım isterim. Gönül ister ki kimsenin ihtiyacı olmasın ama böbrek nakli ihtiyacı olan vatandaşlarımız için kamunun hiçbir masraftan ve teknolojiden geri durmaksızın hizmet vermeye devam ettiğini belirtmeliyim. Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi Böbrek Nakli Kliniği, böbrek nakli konusunda herhangi bir Avrupa kliniğinden geri olmadığı gibi onların sunmadığı veya çok yüksek maliyetlerle sağladığı konforu herhangi bir ücret talep etmeksizin vermektedir" dedi.

Röportaj: Yasemin İLAN