Diyabet ağrısı

Şeker hastasıysanız; el ve ayaklarınızda yanma, gece üzerinize aldığınız yorgan ve pikelerin değdiği vücut bölgelerinden rahatsız olma gibi bir sorununuz varsa nöropatiniz yani sinir hasarınız var demektir. 

Diyabet hastalarında görülen ağrı tipi nöropati olarak tanımlanmaktadır. Nöropatisinir hasarı anlamına gelir. Diyabet hastasıysanız öncelikle el ve ayaklarınızda yanma hissi, gece üzerinize aldığınız yorgan ve pikelerin değdiği vücut bölgelerinden rahatsız oluyorsanız, nöropatiniz var ya da yeni başlamış anlamına gelmektedir. Diyabet, tip1 ve tip2 diyabet olarak ikiye ayrılmaktadır. 

KAN ŞEKERİ YÜKSEK OLUR

Tip1 diyabette daha çok insüline bağımlılık söz konusudur. Tip2 diyabette ise böyle bir bağımlılık söz konusu değildir. Nöropati tip2 diyabet hastalarında ve 50 yaşından sonra daha sık görülmektedir. Diyabet olan hastalarda çoklu nöropati (polinöropati) ilk tanı konulduğunda yüzde 8 oranında görülürken, 20 yıl sonra bu oran yüzde 50’lere çıkmaktadır. Klinik bulgu vermeyen fakat tetkiklerde ortaya çıkan nöropati oranı yüzde 90’lara varabilmektedir. Şeker hastalarında uzun süren kan şekeri yüksekliği sinirlere zarar vermektedir. Kan şekeri hassas sinir liflerine zarar vererek diyabetik nöropatiye yol açar. Nedeni tam belli değildir. Damar ve sinirler arasındaki karmaşık etkileşimler bu duruma yol açar, sonuçta yüksek kan şekeri sinirlerin sinyal gönderme kabiliyetini köreltmeye başlar. Sinirlere oksijen ve besin maddeleri taşınamaz, beslenemeyen sinir ve bu sinirlerin fonksiyonları bozulur böylece sinir hasarı başlamış olur. 

4 FARKLI ŞEKİLDE GÖRÜLÜR

Diyabete bağlı nöropati 4 şekilde görülür. Hangi sinir hasar görmüşse ve o sinir vücudun hangi bölgesindeyse, belirtiler o bölgede ortaya çıkar. Şeker hastalarında nöropatinin en yaygın şekli periferik nöropatidir. Diyabetik polinöropatide; öncelikle ayak ve bacaklar sonra da eller ve kollar etkilenir. 

BELİRTİLERİ

- Ağrı ve sıcaklığı algılamada bozukluk.

- El ve ayaklarda yanma, karıncalanma, batmalar.

- Kramplar veya batıcı tarzda ani ağrılar.

- Vücuda temas eden elbise, yorgan, pike gibi maddelerin oluşturduğu rahatsızlık, huzursuzluk hissi.

- El ve ayak kaslarında güçsüzlük.

- Denge ve beceri kayıpları.

- Kemik ve eklem ağrıları, bazen kapanmayan ayak yaraları.

Diyabet hastaları için gerekli öneriler:

- Kan şekerinizin yükselmesine müsaade etmeyin.

- Tansiyonunuzu kontrol altında tutun.

- Günlük fiziksel aktivite ve egzersizlerinizi ihmal etmeyin. Aktif olun.

- Kilo almayın, kiloluysanız zayıflayın.

- Sigara içmeyin, içiyorsanız mutlaka bırakın.

- Alkol almaktan kaçının.

- Ağrı tedavisi için doktorunuzla birlikte hareket edin.

AYAKLARA DİKKAT

Şeker hastaları ayak sağlığı için dikkatli olmalıdırlar. Ayaklarını her gün yara, çizik, çürük ve deride soyulma, kızarıklık, şişlik gibi durumlara karşı kontrol etmeli. Ayakları temiz ve kuru tutmalı. Islak bırakmamalı, hergün ılık su ve sabunla yıkamalı. Akşamları ozonlu yağla hafif masaj yapılmalı. Ayak tırnakları dikkatli ve düz bir şekilde kesilmeli. Tırnak batmasına müsaade edilmemelidir. Her gün temiz, kuru, ayakları sıkmayan pamuklu çoraplar giyilmeli. Yumuşak ve ayağı vurmayan rahat ayakkabılar (şeker ayakkabıları) tercih edilmelidir. 

SİZDEN GELEN SORULARA CEVAPLAR

SORU: SALİH Y. YAŞ (23) Aktif olarak spor yapıyorum. 3 haftadır belimin sağ tarafında, belimi arkaya veya yana doğru döndürdüğümde ağrı olmaktadır. Ağrı kesici kullandım ilaç aldığım zaman ağrılarım olmuyor. Romatizma olabilir denildi. Neden kaynaklanabilir? 

CEVAP: Romatizma testlerinde bir şey çıkmaması doğaldır. Bu tür ağrılar, mekanik kökenli olabilir. Film ya da MR çektirmek gerekebilir. Ancak beli arkaya doğru esnettiğimizde oluşan ağrılar, daha ziyade bel omurlarınızın arka kısmında bulunan alttaki omurgayı üstteki omurgayla birleştiren faset dediğimiz kelepçelerde bir sorun olabileceğini akla getirmektedir. Gerçekten böyle bir durum söz konusu ise bizim tanısal faset enjeksiyonu dediğimiz bir yöntemle görüntüleme cihazları eşliğinde o bölgeye biraz lokal anestezik madde enjekte ederiz. Eğer ertesi gün ve devam eden günlerde ağrılarınızda en az yüzde 50 azalma olursa radyofrekans yöntemi ile kalıcı tedavisi yapılabilir.

SORU: SİNEM G. YAŞ (33)  6 ay önce sırtımda sol omzumdan parmaklarıma kadar uzanan ve beni uyutmayan ağrılarım oldu. Kolumda uyuşukluklar başladı. Beyin cerrahisi uzmanı MR çektirdi boyun fıtığı olduğumu söyleyerek beni fizik tedaviye yönlendirdi. 14 seansın yararı olmadı. Bir hafta arayla iki kez kalçadan kortizon iğnesi vurdu. Şikayetlerim azaldı ama geçmedi. Ameliyatsız kurtulmam mümkün mü? 

CEVAP: Evet, boyun fıtığı için ameliyatsız birçok tedavi yöntemi uyguluyoruz. Kortizonun size yapıldığı şekliyle uygulanması doğru değildir. Hem yan etkileri çok fazladır hem de kortizon tüm vücuda yayılır. Kortizonu aslında fıtığın bulunduğu omurilik kanalı içerisine yapmak en doğru yoldur. Bu yolla etkinlik artar ve yan etkiler de daha az görülür. Ozonun fıtık içine verilmesi ” diskoliz” yöntemi ve laser ile fıtığı küçültücü, sinir baskısını ortadan kaldırıcı bir çok yöntem uyguluyoruz.  

NASIL EGZERSİZ YAPMALI?

Diyabet hastalarında egzersizin büyük önemi vardır. Ancak bazı egzersizler yarardan çok hastaya zarar verebilir ve var olan sinir hasarını daha da artırabilir. Bu bakımdan, şeker hastaları ağır olmayan egzersiz ve sporları tercih etmelidirler. Yüzme, sudaki egzersizler, yoga gibi denge ve rahatlatıcı uygulamalar ön planda olmalıdır. Egzersiz süreleri de önemlidir. Bir anda vücuda yüklenmemek gerekir. 

TEK AYAKLA YAPILMALI

Yavaş başlayıp yavaş ilerlemek, düzenli ve sürekli yapmak önemlidir. Önerdiğimiz ılımlı egzersizleri her gün yarım saat uygulamak yeterlidir. Bir sandalyeye hafifçe tutunarak önce topuklarınızın sonra parmak uçlarınız üzerinde 20-30 saniye kadar ayakta durun daha sonra bu egzersizleri tek ayakla yapmaya çalışın. Egzersiz yaparken dikkatli olun aiırıya kaçmayın kan şekeriniz hızlı düşebilir. Bu yüzden egzersiz yaparken yanınıza atıştırmalık bir şeyler almayı unutmayın. El ve ayaklardaki veya vücudun başka bir bölgesinde ortaya çıkan yanmalar, batmalar, uyuşmalar şiddetini artırır gece rahat uyumanızı engellemeye başlarsa artık bir ağrı doktorunun kontrolüne girmenin vakti gelmiş demektir. 

İLAÇLARIN ETKİSİ

Bir yandan yükselen kan şekerinizi kontrol edici tedavilere ve günlük yaşam şeklinizi hastalığınıza uygun olarak düzenlemeye devam ederken, diğer taraftan ağrılarınızı tedavi etmenin de yolunu bulmalısınız. Diyabetli hastalardaki nöropatik ağrı tedavisi normal ağrı tedavilerinden farklılıklar göstermektedir. Ağrı kesici ve kas gevşetici ilaçların nöropatik ağrıda pek yararı olmaz. Antidepresan veya sinir çakmalarını önleyen ilaçlar daha faydalıdır ve sıklıkla tercih edilir. Bu ilaçlara yanıt alınamadığı durumlarda girişimsel ağrı tedavileri devreye girer.

BUNLAR VARSA DOKTORA GİDİN

Ayaklarınız da bir çizik veya küçük bir yara yada tırnak batması sonucu iltihap oluşmuş ve bu durum uzun süre devam ediyor, geçmiyorsa, hemen bir doktora görünmelisiniz. Diyabette oluşan sinir hasarı bazen ayaklarınızda oluşabilecek sıkıntıları hissetmenizi engeller. 

KÜÇÜK YARALARI DİKKATE ALIN

Yara veya kesikleri fark etmeyebilirsiniz. Önemsemediğiniz bu küçük yaralar dikkate alınmazsa ülserleşir ve çabuk mikrop kaparak enfekte olur.  Diyabet ayaklara giden kan akımını bozar ve azaltır. Burada oluşan enfeksiyonlar tedavisi çok güç hale gelir ve ayaklarda kangren gelişebilir. Sonuçta ameliyatla ayak ampütasyonu (kesilmesi) söz konusu olabilir. Bu tehlikelerden korunmak için şeker hastalarının ayak bakımlarına özen göstermeleri gerekmektedir. 

SICAK VE SOĞUĞU HİSSETMEMEK

Hekimlerin de kendilerine gelen şeker hastalarının ayaklarını dikkatle gözden geçirmeleri gerekmektedir.  Bu amaçla hastanın kas gücü ve fonksiyonları, refleksleri, dokunma, sıcak ve soğuk hissetme gibi algıları kontrol edilmelidir.