Serebral Palsi'nin çaresi kök hücre  

Çocuklarda; yürüme zorluğu, yeme, yutma, konuşma ya da göz hareketlerinin koordinasyonunda bozukluklara neden olan Serebral Palsi'de kök hücre tedavisi hasar gören hücreleri onarıyor.  

Sıkça adını duyduğumuz ve çocuklarda yaşamsal sıkıntılara neden olan bir hastalıktan, Serebral Palsi'den bahsedeceğiz. Serebral palsi'li çocukları olan aileler adı İngilizce olan bu hastalığa kendi aralarında hastalığı ifade etmek için hastalığın baş harflerinden oluşan bir kısaltma kullanarak kısaca “sipi” terimini tercih etmektedirler. SİPİ demek serebral palsi (SP) demektir. Serebral palsi, çeşitli nedenlere bağlı olarak beyinde oluşmuş hasarların etkilerini ifade etmek için kullanılan bir genel tanımlamadır. Kas zayıflığı ve hareket problemleri gibi çeşitli belirtilerle alakalı bir kliniği vardır. Serebral palside görülen beyin hasarı genellikle hamilelik sırasında veya doğumdan hemen sonraki dönemde bebeğin gelişiminde erken dönemde ortaya çıkan sorunları ifade eder. 

HER ŞİKAYET BİR BELİRTİ

Bu hastalığa sahip olan çocuklarda, yürüme zorluğu, denge ve hareket kusurları, kontrol güçlüklerinin yanında yeme, yutma, konuşma veya göz hareketlerinin koordinasyonunda bozukluklar görülebilmektedir. Bu belirtilerin tamamı bir çocukta görülecek diye bir şart yoktur. Bazı serebral palsili çocukların zihinsel engelleri bulunabilir. Diyebiliriz ki her çocuktaki şikayetler, sorunlar ağırlık dereceleri farklı farklı  olabilmekte ya da örneğin sadece yürüme zorluğu ile kendini belli etmektedir. Beyinde birçok farklı hücre bulunmakta ve bunlar hastalıktan farklı derecelerde etkilenmekte, beyindeki hasarın boyutları da ayrı ayrı olabilmektedir. Beyindeki hücreler beyin ile vucut arasındaki sürekli sinyaller taşınarak  etkileşime girerler. Serebral palsili hastalarda sinyalizasyon sisteminde yer alan hücrelerin hepsi ve bunların bağlantıları zarara uğramıştır. Beyindeki öncü sinir hücreleri sinir sisteminde (nöronlar, oligondendrositler, astrositler) diye adlandırılan birçok hücre tipinden oluşur. Bu hücrelerin kendilerini kopyalama özellikleri bulunmakta hatta, bu hücreler laboratuar ortamında çoğaltılabilmektedirler. Serebral palsi, bir çocuğun gelişmekte olan beyninde hamilelik sırasında veya doğumdan kısa süre sonra meydana gelen hasardan kaynaklanan bir grup fiziksel ve zihinsel engeldir.

HASARIN NEDENİ BİLİNMEMEKTE

Birçok durumda, beyinde oluşan  hasarın nedeni bilinmemektedir. Serebral palsili hastalar genellikle konuşma, hareket etme, yeme ve göz hareketlerini kontrol etme güçlüğü çekerler; Bazı hastalarda da öğrenme güçlüğü vardır. Serebral palsinin bilinen kesin bir tedavisi yoktur. Tedaviler hastalarda görülen  semptomların, belirtilerin üstesinden gelmeye ve iletişimi geliştirmelerine yardımcı olmaya odaklanmaktadır. Hastalardaki kas gerginliklerini azaltıcı ve bebeklerde beslenme sorunlarını gidermeyi amaçlayan bazı ilaçlar bulunmaktadır. Her çocuk benzersizdir ve serebral palsi beynin hangi alanında hasar gördüğüne bağlı olarak farklı şekiller ortaya çıkar. MR incelemeleri beyindeki hasarın hangi alanlarda oluştuğunu tespit etmek ve en baskın sıkıntı neyse onun üstesinden gelmek için çaba harcarlar. Ayrıca çocuğun oturma, emekleme, yürüyüş gibi gelişimsel dönüm noktalarını takibe alırlar. 

BELİRTİLERİ VE TÜRLERİ NELERDİR

Spastik serebral palsi, tüm olguların yaklaşık% 80'ini oluşturan en yaygın formdur. Bu türde tipik olarak hareketi zorlaştıran  konuşma ve mesane kontrolünü etkileyebilen kas gerginlikleri bulunur. Vücudun bir kısmını veya tamamını etkileyebilir. Spastik serebral palsili birçok hastanın da bazı istem dışı hareketleri söz konusu ise mixt tipten söz edilebilir. 

Diskinetik Serebral Palsi 

Diskinetik  hareket bozukluğu anlamına gelir. Hastaların % 10-15'inde diskinetik serebral palsi  bulunmakta olup bu tür sıklıkla en ciddi serebral palsi formu olarak değerlendirilmektedir. İstemsiz hareketlere, kas tonusundaki değişikliklere neden olarak duruş ve hareketi etkileyen formudur. 

Ataksik  Serebral Palsi 

Ataksik serebral palsi, serebral palsinin yaklaşık % 5'ini oluşturur  örneğin denge, duruş, yürüyüş, göz hareketlerinin kontrolü ve derinlik algısı gibi hareketlerin ince koordinasyonunu etkiler. 

 4 çeşit serebral palsi türü

-Spastik Serebral Palsi

-Diskinetik Serebral Palsi

-Ataksik  Serebral Palsi 

-Birden fazla  hareket bozukluğu bulunan Mixt Serebral Palsi 

KÖK HÜCRE NEDİR? 

İnsan vücudunda gündelik sağlığımız için önemli yüzlerce farklı tip hücre bulunmaktadır. Bu hücreler vücudumuzun her gün çalışmasını devam ettirmesinden sorumludurlar; mesela, kalbimizin atmasını, beynimizin düşünmesini, böbreklerimizin kanımızı temizlemesini, derimizin dökülürken yenilenmesini, ve bunun gibi işlevleri sağlarlar. Kök hücrelerin eşsiz görevi tüm bu farklı tip hücreleri yapmaktır. Kök hücreler yeni hücrelerin tedarikçileridirler. Kök hücreler bölündüğünde, kendilerinden ya da diğer hücre tiplerinden üretebilirler. Örneğin, derideki kök hücreler daha fazla deri kök hücresi yapabilir ya da melanin pigmenti yapmak gibi kendi özgün işlevleri olan diğer deri hücrelerine farklılaşabilirler.

NASIL GELİŞİR? 

Serebral palsi hamilelik sırasında ortaya çıkabilir, ancak aynı zamanda doğumdaki komplikasyonlardan veya doğumdan sonra meydana gelen yaralanma veya hastalıktan da kaynaklanabilir. Beynin zarar görmesine neden olan şeyleri tam olarak belirlemek zordur, çünkü her  kişinin, aşağıdakiler de dahil olmak üzere, her birinin kendine özgü belirti kümesini oluşabilmektedir; Beyin  hücre  genlerindeki değişiklikler, beynin nasıl geliştiğini etkileyebilir. Beyin bazen alışılmadık bir şekilde veya yapıda gelişebilir. Hamilelik veya fiziksel yaralanma sırasındaki enfeksiyonlar beyne zarar verebilir. Erken doğumun bir komplikasyonu olarak ortaya çıkabilir. Kimi zaman, doğumda sırasında beyinde oksijen eksikliğine bağlı olarak gelişen kritik hastalığa (neonatal ensefalopati) bağlı olabilir. Günümüzdeki  tedaviler serebral palsi belirtilerinin daha kolay nasıl yönetileceğine odaklanmaktadır. Kesin bir tedavi olanağı henüz mevcut değildir. Farklı belirti ve şikayetleri kontrol etmeye yönelik profesyonel ekipler hastayı değerlendirip ona göre tedavi protokollerini oluşturmaktadırlar.  Örneğin hareket bozukluğu ön planda olan bir hastada hareket ve hareketliliği iyileştirmek için fizyoterapi ve mesleki terapi ile iletişim becerilerini geliştirmek için konuşma terapisi uygulamaları yapılabilir. 

TEDAVİDE TÜRKİYE ÖNCÜ 

Son yıllarda kök hücre araştırmaları son hızla devam etmektedir. Bu anlamda serebral palsinin kök hücre  tedavisi konusundaki araştırmalar da  gelişmiş bir çok merkezlerde devam etmektedir. Serebral palsi de uygulanan kök hücre tedavileri her ne kadar erken bir aşamada olduğu ileri sürülse de dünyada bir çok merkez tarafından uygulanmaktadır. 

Yasal düzenleme gerekiyor

Yeni kök hücre tedavi protokolleri, yeni stratejilerin belirlenmesi konusunda yoğun çalışmalar devam etmektedir. Yasal prosedürlerini tamamlamış ülkeler bu tedavileri uygulamakta ve ülkelerini kök hücre konusunu ön plana çıkararak sağlık turizmlerini geliştirmektedirler. Türkiye’nin kök hücre uygulamaları açısından gerekli bilgi ve becerisi diğer ülkelerden hiç de geri değildir. Ancak uygun yasal düzenlemelerin bir an önce hayata geçmesi hem hastalara fayda sağlayacak hem de sağlık denilince  bazı alanlarda nasıl ön plana çıkmış ise bu alanda da gerekli yerini alacaktır.