Siyatiği fıtıkla karıştırmayın

Bel, kalça ve bacaklardaki ağrı her zaman 'fıtık' ihtimalini akla getirse de 'yalancı siyatik' olabilir. Zamanında teşhis edilmeyen bu hastalıkta, yanlış müdahaleler nedeniyle iyileşme süreci çoğu zaman uzar.

Bu hafta sizlere “Priformis Sendromu”nu yani yalancı siyatiği anlatacağım. Priformis kalçamızın içinde yer alan bir kasın özel adıdır. Femur dediğimiz bacaktan gelen kemiğin kalçaya birleştiği yerde, bir ucu bu kemiğe diğer ucu kuyruk sokumu bölgesine uzanan özel bir kastır priformis. Bu kasın kasılması, şişmesi veya sertleşmesi sonucu kalçadan başlayıp ayağa yayılan ağrılar şeklinde kendini belli eden şikayetler bütününe priformis sendromu diyoruz. Başına gelen bilir çok rahatsız edici bir ağrıdır. Oturursunuz ağrır, yürürsünüz ağrır.

KARIŞTIRILABİLİYOR

Önemi, halk arasında siyatik denilen ve siyatik sinirin belden sıkışması, fıtığın sıkıştırması sonucu bacağa yayılan siyatik ağrısı ile karıştırılmasıdır. Eğer dikkat edilmez ise priformis ağrısı fıtık ağrısı, sinir ağrısı sanılarak ameliyat edilebilir ki biz bu durumla çok karşılaşmışızdır. Cerrah arkadaşlar bel fıtığı diye hastayı ameliyat ederler fakat hastanın ağrısı geçmez bu kez bir de ağrı uzmanı görsün deyip bize gönderirler biz de basit bir lokal anestezik ilaç enjekte edince hastanın ağrısı o an hemencecik kesiliverir. Sedye ile gelen hasta hayretle yürümeye başlar. Tabiki hiç bir doktorun başına böyle bir durumun gelmesini istemeyiz. 

BASKI YAPARAK AĞRITIR 

Bazı literatürlerde bu priformis sendromuna “yalancı siyatik” adı da verilir. Aslında siyatik ağrısı ile karışması da doğaldır. Nedeni priformis kası kasılı durumda olduğunda ya da şiş hale geldiğinde siyatik sinir hemen alt kısmından geçtiği için bu sinire baskı yaparak ağrıya, yalancı bel fıtığı şikayetlerine neden olur. Özenli, dikkatli, tecrübeli doktorlar bu durumları kolayca birbirinden ayırt edebilirler. 

VÜCUTTA ÖDEME NEDEN OLUR

Priformis sendromunun nedeni değişken olmakla birlikte nasıl geliştiği tam anlaşılamayan bir şikayetler yumağıdır. Ancak ana neden priformis kasında kasılma, inflamasyona bağlı ödem (şişlik) ve bunun sonucunda ileri dönemlerde ortaya çıkan siyatik sinir basısı olarak özetlenebilir. Priformis sendromunda erken teşhis önemli olup erken müdahale edilirse belki de bir daha tekrarlamayacak şekilde sorun ortadan kalkabilir. Bel ağrısının nadir sebeplerinden bir tanesi olan priformis sendromu tanısının konulabilmesi için öncelikle böyle bir hastalığın varlığı hastayı muayene eden hekimin aklına gelmelidir.

KADINLARDA DAHA ÇOK GÖRÜLÜR 

Bu rahatsızlık kadınlarda 6 kat daha fazla görülmektedir. Bel ve kalça bölgesi ağrıları yüzde 8 oranında priformis sendromundan kaynaklanmaktadır. Yalancı siyatik hastalığı da denmektedir. Tanı elle yapılan muayene sonucu ortaya konabilir. Yani sadece fizik muayene yapılarak priformis tanısı konabilir. Diğer yandan tecrübeli bir hekimin kasılmış, ağrılı durumdaki priformis adalesine parmakla bastığında hissedilen en ağrılı noktaya basit bir lokal anestezi enjeksiyonunun yapılması hastanın ağrısını dramatik bir şekilde ortadan kaldırıyorsa tanı priformis sendromudur. 

Sabah tutulmalarına dikkat

Yataktan kalkerken ağrıyla uyananlar özellikle belde, kalçada, boyunda, sırtta yarım saatin üzerinde sabah tutukluğu ya da sertlik olanlar yalancı siyatik sorunu yaşıyor olabilir.

BELİRTİLERİ

- Uzun oturmakla artan ağrı

- Sertleşmiş bant şeklinde ele gelen priformis kasına basmakla aşırı ağrı 

- Kalçada hassasiyet

- Bacağın içe doğru çevrildiğinde artan ağrılar belirtilerden biridir. 

- Basmakla siyatik sinirini geçtiği noktalarda belirginleşen ağrı 

- Ağrı yürümekle artabilir 

- Siyatik ağrısı genelde ayak parmaklarına kadar inmez

- Ayak kaldırılmak istendiğinde kalçada belirginleşen ağrı olur.

- Siyatik sinirin gerilmesi ağrıyı artırabilir

- Bazen ağrının altındaki bacak bölgelerinde güçsüzlük.

TEDAVİ YÖNTEMLERİ 

Ağrı şikayetlerini alevlendiren durumları ekarte etmek için bazı basit tedbirleri almak gerekmektedir.  Örneğin arka cepte cüzdan taşınması, masa başında uzun süre oturmak ve anormal duruş pozisyonları gibi tetikleyici nedenleri düzeltmek önemlidir.  

ROLFİNG MASAJI İYİ GELİR

Biz sıklıkla psikolojik sıkıntıların nedense bu adalede orta çıktığına şahit olmaktayız. Bu nedenle hastanın psikolojik olarak rahatlatılması tedavide önemli bir aşamadır ve ihmal edilmemelidir. Fizyoterapotik yaklaşımların yanında son zamanlarda faydaları kanıtlanan özel bir masaj çeşidini de uygulamak tedaviye katkı sağlar. Ancak ülkemizde pek bilinmeyen bu masaj çeşidine “Rolfing masajı” denmektedir. 

KAN AKIMI ARTIRILIR

Sertleşmiş, bant, salam gibi ele gelen priformis kası bu özel masaj uygulaması ile gevşetilmekte, adaleye giden kan akımı artırılmakta ve adalenin kasılması çözülmektedir. Fizik tedavi yöntemleri kullanılabilir bu bağlamda doku iyileşmesini sağlamak ve kas içi dolaşımı düzenlemek, lokal kas spazmını azaltmak için derin doku laser uygulamaları yapılabilir. 

NEDENLERİ

- Genellikle pelvis veya kalçaya gelen travma, düşme ve çarpmalar neden olabilir.

- Bu bölgede geçirilmiş ameliyatlar

- Priformis kasına sık uygulanan enjeksiyonlar

- Priformis kasının anatomik bozuklukları 

- Bir kalçadaki problemin diğer kalça tarafından kompanse edildiği durumda 

- Bir bacağın kısa olması diğer kalça adalelerine aşırı yük binmesi nedenlerden biridir. 

- Bazen Fibromyalji veya myofasyal (adale kökenli) ağrı sendromları da etkilidir.

- Psikolojik sorunlarda yalancı siyatik ağrısı yapabilir.